تحول مفهوم خسارت زیست محیطی و نحوه جبران آن در حقوق بین الملل

چکیده
 در حقوق بین الملل محیط زیست دو مفهوم مسئولیت مدنی و مسئولیت بین المللی که ناظر بر پیامدهای عدول از رعایت موازین امری حقوق محیط زیست هستند ، در حال تفکیک و تمایز از یکدیگرند.شاخص های تفکیک و تمایز آن دو را می توان چنین برشمرد : اولاً مفهوم نخست به معنای مسئولیت مدنی ، جزیی از دومی است وبین انها رابطه عموم و خصوص مطلق حاکم است. مسئولیت بین المللی عام تر بوده و هم جنبه مدنی دارد و هم کیفری. ثانیاً مفهوم نخست ، بر تخلف از حقوق بین الملل استوار است و « اعمال متخلفانه بین المللی » عنصر مادی ان را تشکیل می دهد درحالیکه مسئولیت بین المللی هم از اعمال مذکور ناشی می شود و هم از اعمال منع نشده. ثالثاً ، مفهوم نخست گاه نه همه ارکان مسئولیت مدنی بلکه تنها بر مسئولیت جبران خسارت اطلاق می شود. به تعبیر دیگر ، مفهوم نخست از اعمال نامشروع ناشی می شود ولی دومی (هرچند برخی اوقات در خصوص اعمال نامشروع به کار گرفته می شود) اعمال مشروع یعنی اعمال منع نشده را نیز در بر می گیرد. تحمیل مسئولیت مدنی به خاطر اعمالی که به وسیله حقوق بین الملل منع نشده اند بدون توجه به مشروع و قانونی بودن ان عمل ، بیش از انکه خود عمل را مورد توجه قرار دهد ، به صدمه و زیان و درواقع آثار ناشی از عمل مذکور اهمیت می دهد.

فهرست
چکیده............................................................................................................... 1
مقدمه ...............................................................................................................2
فصل اول ...........................................................................................................3
کلیات : .............................................................................................................3
(1-1)بیان مسئله ................................................................................................3
(2-1)اهداف و ضرورت ها ....................................................................................3
(3-1)سوالات تحقیق ............................................................................................4
(4-1)فرضیات تحقیق ...........................................................................................5
(5-1)روش تحقیق ..............................................................................................5
(6-1)پیشینه تحقیق .............................................................................................5
فصل دوم : ........................................................................................................6
مسئولیت بین المللی دولت ها در خودداری و جبران خسارات زیست محیطی .......................6
(1-2)مسئولیت بین المللی دولت ها در خودداری از ایراد خسارات زیست محیطی ...............6
( 1-1-2 ) تجاوز از حقوق در حقوق خارجی .............................................................6
(1-1-1-2) نظریه سوء استفاده از حق در حقوق رم ..................................................6
(2-1-1-2)نظریه سوء استفاده حق در حقوق کامن لا..................................................7
(3-1-1-2)نظریه سوء استفاده حق در حقوق فرانسه .................................................8
(2-1-2)نظریه محدود دولت ها در اعمال حقوق خود در حقوق بین الملل..........................9
(1-2-1-2)اصل محدودیت در اعمال حقوق در اسناد بین المللی....................................10
(1-1-2-1-2) اعلامیه استکهلم............................................................................10
(2-1-2-1-2) طرح پیش نویس مواد کمیسیون حقوق بین الملل راجع به مسئولیت
بین المللی ناشی از اعمال زیان بار .........................................................................10
(3-1-2-1-2) اعلامیه ریو .................................................................................11
(4-1-2-1-2) محتوا و ارزش حقوقی اسناد ............................................................11
(3-1-2) اصل محدودیت در اعمال حقوق در مراجع بین المللی (آرای داوری) ..................12
(1-3-1-2) قضیه تریل .....................................................................................12
(2-3-1-2) قضیه دریاچه لانو..............................................................................12
(4-1-2) اصل محدودیت در اعمال حقوق در دادگستری بین الملل .................................13
(1-4-1-2) قضیه کانال کورفو .............................................................................13
(2-4-1-2) رای مشورتی دیوان راجع به تهدید یا استفاده از سلاح های هسته ای ............14
(3-4-1-2) قضیه سد گابسگیوناگی ماروس ............................................................17
(5-1-2) تعهد به پیشگیری و احتیاط .....................................................................18
(1-5-1-2) روش های پیشگیری از خسارت زیست محیطی........................................21
(1-1-5-1-2) ارزیابی پیامدهای زیست محیطی ......................................................21
- ارزیابی توسط موسسات بین المللی ......................................................................22
-ارزیابی توسط کشورها .......................................................................................22
(2-1-5-1-2) اصل اطلاع رسانی و ارائه کمک در صورت وقوع حوادث اضطراری........21
(3-1-5-1-2) اصل اطلاع رسانی و مشاوره در رابطه با آثار برون مرزی......................24
قسمت دوم :
(2-2) مسئولیت بین المللی دولت ها در جبران خسارت زیست محیطی............................25
(1-2-2) مفهوم مسئولیت بین المللی ......................................................................26
(2-2-2) مبانی مسئولیت بین المللی.......................................................................27
-نظریه خطا.......................................................................................................28
-نظریه خطر ......................................................................................................30
(3-2-2)مباني مسئوليت دولت‌ها در خسارات زيست‌محيطي ناشی از اعمال منع نشده در حقوق بین الملل........31
(4-2-2) شرایط تحقق مسئولیت بین المللی دولت ها در خسارات زیست محیطی................32
(1-4-2-2-) انتساب عمل به دولت.........................................................................32
(2-4-2-2) نقض تعهد بین المللی .........................................................................33
(5-2-2) منشاء تعهد بین المللی............................................................................34
(6-2-2) ماهیت تعهد دولت ها در پیشگیری از خسارات زیست محیطی ...........................35
فصل سوم:
مسئولیت کیفری دولت ها ناشی از ورود خسارات بر محیط زیست ..................................38
(1-3)جنایت زیست محیطی دولت ها .......................................................................38
(1-1-3)ماده 19 طرح مسئولیت دولت کمیسیون حقوق بین الملل .................................39
(2-1-3)شرایط تحقق مسئولیت کیفری مندج در ماده 19 ..........................................40
(3-1-3)نظریه مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی .......................................................41
(4-1-3)نظریه مسئولیت کیفری اشخاص حقوقی از دیدگاه کشورها ...............................42
(5-1-3)حذف ماده 19 مسئولیت کیفری دولت برای جنایت زیست محیطی .......................44
(2-3)مسئولیت کیفری افراد .................................................................................44
(1-2-3)جنایت زیست محیطی افراد در زمان صلح ....................................................45
(2-2-3)جنایت زیست محیطی افراد در زمان جنگ ....................................................45
(1-2-2-3)کد جنایت علیه صلح و امنیت بشر ...........................................................45
(2-2-2-3)پروتکل اول الحاقی به کنوانسیون های چهارگانه ژنو مصوب 1977 .............46
(1-2-2-2-3)ماهیت حقوقی مقررات پروتکل ..........................................................47
.......................................................48(ENMOD(2-2-2-3-3)کنوانسیون انمود (
(3-2-2-3)اساسنامه دیوان بین المللی کیفری 1998 ...............................................50
(3-3)تکلیف به جرم انگاری پاره ای از نقض های محیط زیست و کنوانسیون های بین المللی.....52
(1-3-3)کنوانسیون جلوگیری از آلودگی دریایی ناشی از ریختن زایدات و دیگر مواد مصوب 29 دسامبر 1972............................................................................................................52
(2-3-3)کنوانسیون پاریس در خصوص جلوگیری از آلودگی دریایی ناشی از منابع مستقر در خشکی مصوب 4 ژوئن 1974 .....................................................................................53
(3-3-3)کنوانسیون راجع به جلوگیری از آلودگی دریایی، ناشی از کشتی ها (مارپل) مصوب 1973........53
(4-3-3)کنوانسیون تجارت بین المللی گونه های حیوانات و گیاهان وحشی در معرض خطر انقراض و نابودی مصوب 1973 معروف به cites .........................................................54
(5-3-3)کنوانسیون بازل در خصوص کنترل انتقالات فرامرزی و مدیریت مواد زائد زیان بخش و دفع آنها ...........................................................................................................54
(6-3-3)کنوانسیون باماکو در خصوص کنترل انتقالات فرامرزی و مدیریت مواد زائد زیان بخش در آفریقا مصوب 1991 .........................................................................................54
فصل چهارم: .....................................................................................................56
(1-4)مفهوم خسارت زیست محیطی ......................................................................56
(1-1-4)دیدگاه حقوق دانان .................................................................................56
(2-1-4)دیدگاه کنوانسیون ها و دستورالعمل ها ........................................................57
(1-2-1-4)کنوانسیون لوگانو ..............................................................................57
(2-2-1-4-)دستورالعمل کمیسیون جوامع اروپایی ....................................................58
(3-2-1-4)کنوانسیون بروکسل ...........................................................................58
(2-4)ارزیابی و جبران خسارات زیست محیطی ........................................................59
(1-2-4)ارزیابی و جبران از دیدگاه گرین وود ..........................................................59
(3-4)پرداخت هزینه آلودگی توسط آلوده کننده .......................................................62
(4-4)گستره خسارات .........................................................................................62
(1-4-4)منابع طبیعی مشترک ...............................................................................62
(2-4-4)میراث مشترک بشریت ............................................................................63
(5-4)حق بر محیط زیست سالم و مسئولیت دولت در حفاظت از محیط زیست کشور خود.............65
(1-5-4)تعریف حقوق بشر ..................................................................................66
(2-5-4)حقوق بین الملل بشر ...............................................................................66
(3-5-4)اسناد بین المللی حقوق بشر ..................................................................66
(1-3-5-4)منشور ملل متحد ............................................................................67
(2-3-5-4)پیش طرح سومین میثاق بین المللی حقوق همبستگی 1982 .....................67
(4-5-4)نسل های حقوق بشر ...........................................................................68
(1-4-5-4)نسل اول حقوق بشر ........................................................................68
(2-4-5-4)نسل دوم حقوق بشر ........................................................................68
(3-4-5-4)نسل سوم حقوق بشر ......................................................................69
(6-4)ویژگی های نسل های حقوق بشر ..............................................................70
(7-4)تفکیک ناپذیری حقوق بشر .....................................................................71
(8-4)حق بر محیط زیست در چارچوب حقوق همبستگی .......................................71
(1-8-4)حق بر محیط زیست سالم در رویکرد ها و نظریه ها ..................................72
(9-4)رویه های قضایی ..................................................................................73
(1-9-4)سازمان ملل متحد ..............................................................................73
(2-9-4)رویه کشورها ...................................................................................73
(1-2-9-4)کشورهای اروپایی .........................................................................73
(2-2-9-4)آمریکای لاتین ...............................................................................74
(1-2-2-9-4)یانومالی-برزیل ..........................................................................74
(3-2-9-4)کشورهای آفریقایی .........................................................................74
(1-3-2-9-4)نیجریه .....................................................................................74
(10-4)حق بر محیط زیست سالم در پرتو حقوق مدنی و سیاسی .............................75
(11-4)حق بر محیط زیست سالم در پرتو حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی .......... 75
(12-4)اسناد بین المللی حق بر محیط زیست سالم .................................................76
(1-12-4)اعلامیه استکهلم .............................................................................76
(2-12-4)منشور جهانی طبیعت ......................................................................76
(3-12-4)اعلامیه ریو ..................................................................................76
(4-12-4)پیش طرح سومین میثاق بین المللی حقوق همبستگی ..............................77
(5-12-4)منشور آفریقایی حقوق بشر ..............................................................77
(6-12-4)پروتکل 1988 سان سالوادور ..........................................................77
(7-12-4)اعلامیه 1989 لاهه .......................................................................77
(8-12-4)قطعنامه 94/45 مجمع عمومی سازمان ملل متحد .................................78
فصل پنجم : ................................................................................................79
نتیجه گیری ................................................................................................79
(1-5) نتیجه گیری نهایی ...............................................................................79
(2-5) پیشنهادات ........................................................................................79
(3-5) فهرست منابع ....................................................................................82
.................................................................................... 87abstract (4-5)