ضمان پزشک مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و مصر

فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده....................................................................................................................................................1
فصل اول کلیات تحقیق
مقدمه.....................................................................................................................................................3
بیان مسئله..............................................................................................................................................3
اهمیت وضرورت تحقیق........................................................................................................................3
اهداف تحقیق..........................................................................................................................................3
سوالات تحقیق.......................................................................................................................................3
ه)فرضیه های تحقیق..............................................................................................................................4
و)روش تحقیق........................................................................................................................................5
ز)ساماندهی تحقیق.................................................................................................................................5
بخش اول مفهوم مسئولیت کیفری پزشک.............................................................................................6
گفتار نخست مفهوم مسئولیت...............................................................................................................6
مبحث نخست کلیاتی در مورد مسئولیت...............................................................................................6
بند اولمفهوم لغوی................................................................................................................................6
بنددوم مفهوم اصطلاحی.......................................................................................................................6
گفتار دوم انواع مسئولیت………………...…………………………………………………………………..7
الف )مسئولیت اخلاقی ومسئولیت قانونی…………..…………….………………………………………..7
ب)مسئولیت قراردادی ومسئولیت خارج از قرارداد………....……..…………….……………………….7
ج)مسئولیت کیفری ومسئولیت مدنی……..….…...………………………………………………………..8
گفتار سوم سابقه تاریخی مسئولیت کیفری پزشک درحقوق ایران ومصر….….……..…….……………8
مبحث نخست:ایران باستان………………....….……..…….……………………………………………….8
مبحث دوم از پیدایش اسلام تا دوران مشروطیت..............................................................................10
مبحث سوم ایران معاصر……………….....…….……...…………………………………………………..11
الف )ازانقلاب مشروطیت تاپیروزی انقلاب اسلامی………...……....……………………………………11
ب)ازپیروزی انقلاب اسلامی تازمان حاضر………....……....…………………………………………….12
مبحث چهارم حقوق مصر………...…………...…………………………………………………………..13
بخش دوم ارکان مسئولیت کیفری دراعمال پزشکی………..……….....…………………………………15
گفتار نخست مفهوم فعل مجرمانه یاخطای پزشکی………..….…....……………………………………15
بند اول بی احتیاطی…….....………………………………………………………………………………..16
بند دوم بی مبالاتی………...……………………………………………………………………………….17
بند سوم عدم مهارت……..……….……………………………………………………………………….18
بند چهارم عدم رعایت نظامات دولتی…….………....…………………………………………………..19
مبحث نخست نتیجه مجرمانه……....…………………………….……………………………………….19
مبحث دوم بررسی رابطه سببیَت……...………………………………………………………………….20
بخش سوم موانع مجازات ودیدگاه فقهی مسئولیت پزشک……..……………………………………23
گفتار نخست موانع مجازات…..………………………………………………………………………. 23
بند اول:عوامل رافع مسئولیت کیفری ……...…...……………………………………………………..23
عوامل رافع مسئولیت کیفری در حقیقت:…..………………………………………………………….23
بند دوم عوامل موجهه جرم............................................................................................................27
گفتار دوم رضایت نامه وبرائت نامه…….………………………………………………………………30
بند اول رضایت نامه......................................................................................................................31
بند دوم برائت نامه.........................................................................................................................31
دیدگاه فقهی ضمان پزشک………….……..…………………………………………………………..34
مبحث نخست ضمان طبیب در فقه شیعه ....................................................................................35
بند اول نظرمشهور فقهای امامیه .......……………….....…..………..……………………………… 36
الف )روایات……..………………………………………………………………………………………36
ب)قواعد فقه…...…………………………………………………………………………………….….36
ج)اجماع…....…………………………………………………………………………………………….37
بند دوم نظریه غیرمشهور فقهای امامیه……….……..…………………………………………………37
الف)اصل برائت…………..………….…...……....……………………………………………………..37
ب)اذن شرع وعقل……….…..…….....…………………………………………………………………37
ج)اذن بیمار یا ولی بیمار به درمان….……....………………………………………………………….38
د)قاعده احسان……....…………………………………………………………………………………..38
و)روایات………….…...…………………………………………………………………………………38
مبحث دوم ضمان طبیب در فقه اهل سنت…………………..……..……………………………….39
مبحث سوم:سقوط ضمان طبیب……….......…………………………………………………………41
فصل دوم
جرایم و تخلفات انتظامی پزشک
بخش نخست :جرایم…………….………………………………………………………………………44
گفتار نخست:مفهوم سقط جنین……......……….……....……………………………………………..44
بند اول :مفهوم لغوی…….......…….…………………………………………………………………….44
بند دوم:مفهوم حقوقی…......……...……………………………………………………………………..44
بند سوم:مفهوم طبی…............………….……..…………………………………………………………44
مبحث نخست:انواع سقط جنین……………....……..………………………………………………….45
الف)سقط جنین جنایی………....……..………………………………………………………………..45
ب)سقط جنین طبی………………….……….……....……........………………………………………45
ج)سقط جنین خود به خودی یا مرضی……….……………………………......…………………….46
و)سقط جنین ضربه ای…………………………………………………………………………………46
مبحث دوم:ارکان تشکیل دهنده سقط جنین………...……………………………………………….47
الف)رکن قانونی…………………………………………………………………………………………47
ب)رکن مادی………………………………………………….……………………………………….48
بند اول) حقوق ایران……………………………………………..…………………………………… 49
بند دوم:حقوق مصر…………………...………………………………………………………………51
بند سوم بررسی شروع به جرم سقط جنین در حقوق ایران و مصر............................................53
ج)رکن معنوی…….……………………………………………………………………………………54
مبحث سوم:مجازات سقط جنین عمدی……………….….…………………………………………55
الف)مجازات سقط جنیین عمدی از ناحیه افراد عادی……………..……………………………..55
بند اول:حقوق ایران……………………………………………………………………………………55
بند دوم:حقوق مصر …….……………………………………………………………………………55
ب:مجازات سقط جنین عمدی از ناحیه شاغلین امور پزشکی ………………….……………….56
بند اول :حقوق ایران………………………………………………………………………………….56
بند دوم:حقوق مصر…...……………………………………………………………………………..56
بند سوم:نتیجه گیری……...………………………………………..………………………………. 56
گفتار دوم:افشاءاسرار بیماران……..…………………………………………………………………58
مبحث نخست:رکن قانونی ….….…………………………………………………..……………….59
بند دوم حقوق مصر...................................................................................................................61
بند سوم موارد قانونی افشای سر حرفه ای در حقوق در ایران و مصر ......................................62
مبحث دوم:رکن مادی ……..….……………………………………………………………………..63
الف )شخصیت مرتکب………..…...…..…………………………………………………………….63
ب)وجود سر یا راز…………………....……...………………………………………………………63
ج)افشاء نمودن سّر……………………....……………………………………………………………63
مبحث سوم: رکن معنوی………………..……………………………………………………………64
مبحث چهارم:مجازات افشاءاسرار………….………………………………………………………64
گفتار سوم:صدور گواهی نامه خلاف واقع………….…………………………………………….65
مبحث نخست:رکن قانونی ………………………………………………………………………….66
بند اول:حقوق ایران…………………………………………………………………………………..66
بند دوم:حقوق مصر………………………………………………………………………………….68
مبحث دوم:رکن مادی………………………………………………………………………………69
الف)شخصیت مرتکب……………………………………………………………………………….69
ب) خلاف واقع بودن گواهی صادره………………………………………………………………70
مبحث سوم:رکن معنوی……………....……………………………………………………………71
مبحث چهارم:مجازات صدور گواهی نامه خلاف واقع……………...………………………….71
بند اول:حقوق ایران……………………….…………………….…………………………………71
بند دوم:حقوق مصر……....………………………………………………..…………………………72
گفتارچهارم:دخالت غیرمجازدرامورپزشکی……...…………………………………………………73
مبحث نخست:رکن قانونی………...…………………………………………………………………73
مبحث دوم:رکن مادی………...………………………………………………………………………74
الف)شخصیت مرتکب……....……………………………………………………………………….74
ب)فعل مرتکب………....…………….………………………………………………………………75
مبحث سوم:رکن معنوی……….…….....……………………………………………………………76
مبحث چهارم:مجازات دخالت غیر مجاز درامورپزشکی……....…………………………………77
گفتارپنجم:اغفال بیماران……….…….....……………………………………………………………78
مبحث نخست:رکن قانونی…..…….………………………………………………………………..78
مبحث دوم:رکن مادی ……..……….……………………………………………………………….78
الف)شخصیت مرتکب………..………………………………………………………………………79
ب)فعل مرتکب…………….…......………………………………………………………………….79
مبحث سوم:رکن معنوی………..……………………………………………………………………79
مبحث چهارم:مجازات اغفال بیماران………..………………………………………………………80
گفتارششم:خودداری ازکمک به مصدومین……....………..………………………………………80
مبحث نخست:رکن قانونی…………….……..…….…….………………………………………… 81
مبحث دوم:رکن مادی………..……….…….……………………………………………………….82
الف)قرارداشتن اشخاص درمعرض خطرجانی….…….…….…….……………………………….82
ب)استمدادمصدوم ویاوجودضرورت کمک……………………………………………………….83
ج)عدم توجه خطرنسبت به کمک کننده ودیگران …….…………………………………………83
مبحث سوم :رکن معنوی…………………………………………….……..……………………… 83
مبحث چهارم مجارت خوداری از کمک به مصدومین............................................................84
بنداول:حقوق ایران...........................................................................................................................84
بند دوم:حقوق مصر..........................................................................................................................84
گفتار هفتم : پیوند اعضاء بدون رضایت بیمار ................................................................................85
بنداول : حقوق ایران....................................................................................................................... 86
بند دوم : حقوق مصر ......................................................................................................................87
بخش دوم : تخلفات انتظامی پزشک............................................................................................... 87
گفتار نخست : مفهوم تخلف انتظامی ..............................................................................................88
گفتاردوم:انواع تخلفات انتظامی پزشک............................................................................................89
1)به کار نبردن حداکثر تلاش ممکن جهت معالجه ودرمان بیماران ..............................................89
2) سهل انگاری در انجام وظیفه و عدم رعایت موازین علمی ،شرعی و قانون .............................90
3)افشاءنمودن اسرار ونوع بیماری...................................................................................................91
4) پذیرش بیمار بیش از حد توان معاینه و درمان ..........................................................................92
5) انجام اعمال خلاف شئون پزشکی .............................................................................................93
6) تحمیل نمودن مخارج غیر ضرروی به بیماران ...........................................................................93
7) ایجاد نمودن رعب و هراس در بیمار....................................................................................................94
8) تجویز داروهای روان گردان و مخدر................................................................................................... 94
9) رعایت ننمودن تعرفه های خدمات درمانی ..........................................................................................95
10(اخذ مبلغ مازاد بر وجود دریافتی ، توسط مسولان موسسات درمانی ..................................................96
11(عدم هم کاری لازم در زمان وقوع بحران و سوانح و یا پیشگیری از بیمارهای واگیردار..................................................................96
12)ممنوعیت جذب و هدایت بیمار از موششات بهداشتی درمانی دولتی وخیریه به مطب شخص یا موسسات پزشکی خصوصی....................................................................................................................... 97
12)ممنوعیت جذب و هدایت بیمار از موششات بهداشتی درمانی دولتی وخیریه به مطب شخص یا موسسات پزشکی خصوصی .......................................................................................................................97
14) انتشار مقالات و گزارش های پزشکی خلاف اصول علمی که جنبه تبلیغاتی داشته باشند....................................................................................................................................................... 98
15) استفاده از عناوین علمی و تخصصی تائید نشده ...............................................................................99
16) تجویز دارو ، خارج از مجموعه دارویی کشور ( فارما کوپه)..........................................................100
17) عدم ادامه درمان بیمار.................................................................................................................... 100
18) عدم انتخاب پزشک مشاور بدون نظر پزشک معالج....................................................................... 101
19) فروشی دارو وتجهیزات پزشکی در محل اشتغال.......................................................................... 101
20)عدم تحریر صحیح مشخصات و نحوه استفاده داروهای تجویز شده...............................................102
21) عدم صدور صدور نسخه بر اساس اصول علمی و شرایط بیمار................................................... 102
22) گودرزی ، فرامرز و کیانی ، مهرزاد : اصول طب قانونی و مسمومیت ها ، تهران ، روزنامه رسمی ، چاپ اول ، 1380....................................................................................................................................103
23) عدم رعایت ضوابط مربوط به درج آگهی در رسانه ها و تنظیم سر نسخه ها و تابلوها.........................................103
24) استفاده و بکارگیری افراد فاقد صلاحیت در امور پزشکی ............................................................103
25) عدم مساعدت و همکاری در فوریت های پزشکی ......................................................................103
26) عدم اعلام تغییر نشانی مطب و موسسه پزشکی......................................................................... 206
27) عدم رعایت ضوابط علمی و حرفه ای ، توسط مسولان فنی ......................................................104
فصل سوم
آیین رسیدگی به جرایم پزشکی و اجرای آن
گفتار نخست نحوه رسیدگی به جرایم پزشکی در دادسرای عمومی انقلاب.......................................106
مبحث نخست : اقدام دادسرا پس از دریافت شکایت ........................................................................106
مبحث دوم : اقدامات دادسرا پس از اخذ نظریه کارشناسی................................................................ 108
دایر بر قصور پزشک یا کادر درمانی.................................................................................................. 108
گفتار دوم ک نحوه رسیدگی به جرایم پزشکی در دادگاه عمومی جزایی.............................................109
مبحث نخست : اقدام دادگاه پس از دریافت کیفر خواست................................................................ 109
مبحث دوم : اقدامات دادگاه پس از حضور طرفین.............................................................................110
1- رای برائت................................................................................................................................... 111
2- رای محکومیت ............................................................................................................................111
مبحث سوم : رسیدگی دادگاه تجدید نظر.......................................................................................... 111
گفتار سوم : اجرای احکام کیفری .......................................................................................................113
فصل چهارم:نتیجه گیری.................................................................................................................... 114
نتیجه گیری...........................................................................................................................................114
پیشنهاد.................................................................................................................................................119
منابع و ماخذ .......................................................................................................................................120
چکیده لاتین.........................................................................................................................................125



چکیده
پزشکی علمی است که همواره مورد نیاز بشر است وپزشکان نیز اشخاصی هستند که درمیان اکثر جوامع از منزلت وجایگاه والایی برخوردارند اشخاصی که به امور پزشکی اشغال می ورزند، باید متعهد و متخصص بوده وتمامی توان خودرا برای حراست از سلامت بیماران قرار دهند.
در کشور ما وزارت بهداشت،درمان وآموزش پزشکی وسازمان نظام پزشکی این وظیفه را عهده دار هستنداما متاسفانه عدم وجود هماهنگی های لازم گاهی به دلایل بی احتیاطی،بی مبالاتی،عدم مهارت،عدم رعایت نظامات دولتی سبب بر هم خوردن وضعیت سلامت روانی جامعه وسلب اعتماد مردم از متولیان درمان میشود.
علم پزشکی در مصر به صورتی است که پزشکان مصری نیز به تبعیت از روحانیون مقتدر طبابت میکردند در تمدن مصری ظاهرا قوانین مدون نظام پزشکی وجود داشت ودر مواقع لزوم پزشکان برای توضیح دادن یا اظهارنظر کارشناسی به دادگاه احضار می شدند.
دراین رساله به بررسی مباحث مفهوم مسئولیت پزشک،جرایم خاص پزشکی،تخلف انتظامی ودیدگاه فقهی ومراجع رسیدگی به تخلفات پزشکی پرداخته شود.
واژه ها واصطلاحات فنی و تخصصی:ضمان پزشک.عوامل موجهه جرم.دیدگاه فقهی